'Zonnebloemzaden bieden interessant alternatief'

Alizetics Ltd is één van de social businesses van ICS. Deze handelsonderneming in zonnebloemzaden opereert in Tanzania. Het doel van Alizetics is om de oogst van lokale, kleine boeren tegen betere prijzen te verkopen. Net als elke onderneming streeft ook Alizetics naar winstgevendheid. Maar het zou geen sociale onderneming zijn als er geen goede balans was tussen financiële en sociale opbrengsten.

Koen Hefin Stanton is onlangs aangesteld als managing director voor Alizetics en heeft jarenlange werkervaring in Tanzania. Hij staat op het punt Nederland voorgoed te verlaten om zich, samen met zijn echtgenote Jacqueline Stanton Pashley, definitief te vestigen in Shinyanga, Tanzania.

“Nu de katoenmarkt in Tanzania is ingezakt biedt de teelt van zonnebloemzaden een interessant alternatief”

 

Waarom zonnebloemzaden?
“De keuze voor zonnebloemzaden, om olie uit te persen, is tweeledig. De meeste Tanzanianen bakken hun voedsel nu in palmolie, dat geïmporteerd wordt vanuit Azië. Eten bereiden met zonnebloemolie is gezonder, milieuvriendelijker én kan in eigen land geteeld worden. Daarnaast biedt dit gewas extra potentie omdat de teelt van katoen momenteel niet veel meer oplevert. De katoenmarkt in Tanzania is compleet ingezakt. Zonnebloemzaden kunnen dit gat heel goed opvullen, ook omdat het een weinig bewerkelijk gewas is.“

In 2013 is Stichting ICS begonnen met het bijeenbrengen van boeren om een handelsmaatschappij in zonnebloemzaden op te richten. Boeren met een klein lapje grond bewerken in de meeste gevallen het ene deel voor eigen consumptie en het andere deel om te verkopen op de lokale markt. Het bewerken doen ze grotendeels zelf en vrijwel altijd handmatig. In 2014 is Alizetics officieel van start gegaan. In het eerste jaar brachten de boeren in totaal 30.000 kilo aan zonnebloemzaden in, een jaar later was dit al 450.000 kilo.

Alizetics hanteert een zogenaamd Warehouse Receipt Systeem. Hoe werkt dat precies?
“De boer ontvangt meteen een basisprijs voor zijn oogst, ongeveer 60% van de marktwaarde op dat moment. De zonnebloemzaden worden door Alizetics opgeslagen en op een later moment, wanneer de marktprijs optimaal is, verkocht. Na deze verkoop krijgt de boer de rest uitbetaald en profiteert op deze manier van de meerwaarde. Normaal gesproken verkopen boeren hun oogst meteen omdat ze het geld hard nodig hebben en zelf geen ruimte hebben voor opslag. Omdat het aanbod op zo’n moment groot is zijn de opbrengsten laag. Dit systeem stelt de boeren in staat het juiste verkoopmoment af te wachten zonder om geld verlegen te zitten.“

“Het Warehouse Receipt System stelt boeren in staat het ideale verkoopmoment af te wachten zonder om geld verlegen te zitten.“

“Naast opslag van zaden geeft Alizetics ook trainingen aan de boeren, om de opbrengst en kwaliteit van hun oogst te verbeteren. We adviseren de boeren ook om niet meteen al hun grond in te zaaien met zonnebloemen en per seizoen te wisselen van gewas zodat de grond niet uitgeput raakt. Via Agrics, een van de andere social businesses van ICS, kunnen boeren zaaigoed en mest aanschaffen en de kosten afbetalen in termijnen.“

Hoeveel boeren zijn nu aangesloten bij Alizetics en welke ontwikkelingen verwacht je?
“Er zijn nu rond de 1.650 boeren die hun oogst aanleveren bij Alizetics. Onze ambitie is om in 2015 verder uit te breiden naar zo’n 6.000 boeren. De boeren komen nu allemaal nog uit de provincie Simiyu, maar ook omliggende districten willen we de komende tijd betrekken bij onze handelsmaatschappij. Het nieuws gaat als een lopend vuurtje rond, er kloppen steeds meer boeren aan die het weer van anderen gehoord hebben.“

Wat gebeurt er eigenlijk met de winst die Alizetics maakt?
“Op dit moment maakt Alizetics nog geen winst, de opbrengsten dekken de kosten en vloeien terug in het bedrijf. Als we in de toekomst wel winst maken zal dit uitgekeerd worden aan Stichting ICS en een aandeelhouder, die het vervolgens weer investeren in andere projecten die voedselzekerheid en inkomen genereren voor kleine boeren.“

Koen Hefin Stanton met echtgenote Jacqueline Stanton Pashley: klaar voor vertrek